Geplaatst op

Geniet en laat los

Vanmorgen werd ik geïnspireerd door de column ‘Winnen is knap, maar loslaten is levenskunst’, van Marijn de Vries in dagblad Trouw. Zij is journalist en voormalig profwielrenner. Ze schreef over wielrenner Annemiek van Vleuten die afgelopen weekend eindelijk eerste werd, maar die zich in haar carrière niet echt had beziggehouden met winnen of verliezen. Ze deed gewoon haar best, zijnde zichzelf en genoot daarvan.

Dit bracht mij op mensen die optreden. Welke torenhoge verwachtingen, belangen, oordelen daaromheen het genieten zo kunnen vernietigen.

Mijn simpele maar welgemeende advies: laat dat niet toe, leef en geniet!

Mijn reflectie op dit onderwerp:

Geniet

Als je je instrument pakt

Je stem laat klinken

Je techniekoefeningen doet

Geniet

Van de bewegingen van je vingers

Van je ademhaling 

van de klanken die ontstaan

Geniet 

van het puzzelen in de nieuwe muziek

Het doorgronden, 

het uitzoeken

Geniet

van het instuderen

Het eindeloos en 

geduldig herhalen

Geniet

van de frustratie

Je vuur en wil

Die zich slijpt aan wat je kan

Geniet

Van de muziek die klinkt

Uit jouw handen, 

uit jouw stem

Geniet

Wanneer je optreedt

De muziek klinkt en publiek

Meegenomen wordt

Geniet 

Van iedere stap

Jij, in de muziek,

Leef en laat los

Geplaatst op

Hoe begin je?

Dat bijzondere moment, waarin je datgene laat klinken wat je beweegt en wat je wilt laten horen, is een moment van spanning. Voor mij wel, in ieder geval. Want, hoewel ik veel muziek maak, oefen, weet ik toch niet precies of datgene wat er uit mijn stem of instrument komt in lijn is met wat ik mij voorstel of wat ik wil.

Wanneer dat niet klopt, ontstaat er schrik en verwarring. Die kan heilzaam zijn of vervreemden.

Om met het laatste te beginnen: willen, of moeten presteren kan door de context van het optreden komt, of vanuit mijzelf komen. Wanneer ik het precies wil hebben zoals ik in mijn hoofd heb ga ik geen afwijking accepteren. De lat ligt hoog.

Wanneer ik vanuit deze mindset een klank produceer die mij niet bevalt zal ik schrikken of boos worden en overnieuw beginnen. En wellicht nog een keer en nog een keer, totdat het lukt zoals ik wil. Als ik me dat dan nog kan herinneren in de verwarring en spanning. De fysieke bibbers, die door de werking van stresshormonen nog lang in mijn vingers blijven zitten na de mislukte pogingen, zijn een last. Ook wanneer ikzelf al lang weer op de muzikale rit ben. Ze zorgen, zelfs wanneer de spanning weg is geëbd, voor onnodige misgrepen. 

 De heilzame verwarring kan er zo uitzien: je kan, na een eerste schrik,  verrast zijn door het onverwachte. Het kan je helemaal in het hier en nu halen en je uitnodigen die nieuwe toon te verwelkomen. 

Zoals Pavel Steidl deed tijdens een concert: net voordat hij de eerste toon van een nieuw stuk inzette, begon opeens een kerkklok nogal luid te slaan. Klassiek gitaar is een instrument met een klein volume: het klokgelui brak bruut in in de intimiteit van het concert. Het was 9 uur, het duurde wel even. Zo ging hij daarmee om: Hij wachtte, terwijl hij oplettend luisterde naar de klok alsof dat een medespeler was, telde mee en ging, toen de klok klaar was met beieren,  inzetten, als muzikaal antwoord op de klok, inclusief klankkleur en tempo. 

Van het hele concert is dit moment me als enige bijgebleven. De verrassing zorgde voor een wondermooie, onverwachte harmonie: wat er was, werd meegenomen in het spel, ook al paste dat op geen enkele manier in de muziek.

Schrik is een natuurlijke reactie op iets wat je niet verwacht, niks mis mee. Hoe je er vervolgens op reageert, maakt een groot verschil in beleving en muziek. Je reactie erop komt vaak als vanzelf, sneller dan je hebt kunnen nadenken. Voor je het weet nemen onzekerheid, een gevoel van tekort komen, faalangst het over van alle goede bedoelingen en het weten-hoe-het-moet.

Kun je ook dit meenemen in je muziek? Ik hoorde lang geleden bij een koffieconcert van Ramses Shaffy hoe dat uitpakt: het meenemen van je gevoel en feitelijk tekortschieten in de muziek.

De depressieve hulpeloosheid van hem zelf in een vrolijk liedje over meneer Koek, een paar keer een muzikale misser. Wat een intensiteit werd er toegevoegd. Niets werd buitengesloten, noch zijn stemming, noch de vrolijke boodschap van het lied.

Wat zich ook voordoet tijdens een optreden: al het talentvolle èn alles wat tekort, te weinig, te klein, te veel, onhandig….is. Kun je dit dan omarmen, uit liefde voor jezelf, om jezelf als mens en musicus niet in de steek te laten?

In zo’n moment geef je ruimte aan expressie, diepgang en intensiteit.  Simpelweg omdat wat er nu is, alle ingrediënten in zich heeft, waardoor muziek kan klinken.

Ik wens je veel mooie, onverwachte  en verrassende momenten toe.

Geplaatst op

Muziek en prestatieangst

Gister las ik een commentaar van Jan Kortie op een artikel in de Volkskrant.

De titel was: ‘muziek wil leven.’ Hier kun je het lezen.

Met zo’n titel heb je mijn aandacht, dat vind ik namelijk ook.

Ben te vaak geweest naar perfecte concerten die dodelijk saai waren, omdat de muziek niet leefde.

Het artikel ging over musici met podiumangst. Dat zijn er veel en het is toch treurig dat begaafde, gevoelige, kundige musici, jong en oud,  bang zijn op een podium, medicijnen slikken en niet kunnen laten horen wat ze in huis hebben op een ontspannen manier. Hoe hebben we dit zo kunnen ontwikkelen, in onze prestatiegerichte cultuur?

Getalenteerde mensen die niet in staat zijn vanuit het hart, de ziel te musiceren. Bang om fouten te maken, bang dat mensen het niet mooi vinden, bang om zichzelf bloot te geven in de muziek voor een zaal onbekenden. Die op de planken anders gaan spelen dan ze gewend zijn en schrikken van hun eigen geluid: zo ken je je eigen toon niet.

Nee, dat klopt. Door angst wordt je toon en je expressie vlak. Moeten presteren en vrijuit musiceren is een slechte combinatie.

Laten we dan maar eerst iets rechtzetten: muziek maken gaat niet over iets presteren.

Jan Kortie zei het heel mooi:

‘ Muziek is nooit op de eerste plaats bedoeld geweest om een prestatie te leveren. Muziek is bedoeld om je aan over te geven, te spelen, te vieren, te troosten, te verbinden, te genieten.
En ja, daar kom je als musicus natuurlijk van alles in tegen: vreugde en verlangen, maar ook pijn en angst. Daarin valt veel te leren, en dat vraagt tijd en ervaring. Daar loop je soms in vast, dat is eigenlijk heel normaal.’

Misschien is het tijd om terug te gaan naar de werkelijke aard van muziek en datgene wat daar niet mee in overeenstemming is te elimineren.

Zodat je vrij bent als musicus te spelen met hart en ziel.

vrijuit muziek maken
‘mijn bass’

Geplaatst op

Optreden is een daad van moed

ruimte

Of dat optreden nu helemaal lukt of niet.

Als je optreed dan ben jij degene die iets doet en is het publiek degene die luistert.

Jij hebt gekozen wat je gaat spelen of vertellen of doen, de mensen op de publieksstoelen luisteren.

Ze zitten daar niet voor niets. Ze willen iets horen, van jou. 

Als jij begint, begint er bij hen onmiddellijk iets te bewegen: of ze zijn geraakt, of geïrriteerd, of ze vinden het matig, of geweldig, of ze zijn teleurgesteld.

Wat er bij het publiek gebeurt, daar kan jij iets, maar niet alles aan doen.

Wat je wel kunt doen is je goed voorbereiden, helemaal achter staan wat je doet,  weten hoe je je publiek kunt mee laten bewegen met jou en vervolgens het in het moment laten zijn. 

Dan ligt het bij je publiek.

Die vindt er iets van. Wat? Geen idee. Dat hoor je later, of niet.

Lovende woorden en enthousiasme zijn fijn.

Kritiek aanhoren is moeilijk, vooral wanneer je met hart en ziel ergens aan gewerkt hebt en het is gewoon ‘jij’ die in die muziek, die presentatie zit. Vooral vlak na een presentatie kan je nog niet veel verdragen.

Wat gebeurt er als je kritiek krijgt? Word je er boos van, verdrietig, voel je je tekort schieten, denk je dat je mislukt bent of denk je: ‘tja, dat is ook een mening’?

Accepteren dat de luisteraar daar ook maar zit met zijn of haar verhaal, verwachtingen, wensen, niet onbevooroordeeld kan luisteren is een ultieme wijsheid die op het moment dat je kritiek krijgt vaak niet thuis is. Maar het is meer waar dan aan jezelf gaan twijfelen wanneer je zojuist een prima prestatie hebt neergezet. Een daad van moed.

Hoe ga jij om met kritiek?

Geplaatst op

Podiumangst is niet raar

Podiumangst is heel normaal.

podiumangst

Een podium, zoals we dat in onze cultuur vormgeven,  is een onnatuurlijk fenomeen en

de meeste mensen staan er te weinig en te kort op om zich comfortabel te kunnen voelen op die plek terwijl er zoveel ogen op je gericht zijn.

Laat je niet aanpraten, of ga niet denken dat podiumangst iets raars is. Iets voor losers, of dat je er alleen in staat.

Dit zei ik onlangs tijdens een netwerkbijeenkomst van cultureel Delft.

Naast mij stond een theaterman, die al 38 jaar in het vak zit en helemaal geen last meer heeft van podiumangst driftig mee te knikken. Duidelijk een mee-eens geval.

Op een podium staan, daar moet je aan wennen.

Maar meestal heb je daar geen gelegenheid toe en moet je dat zonder veel voorbereiding opeens gaan doen. En dan is je optreden ook nog eens kort.

Of je systeem raakt, vanuit ervaring geboren, onmiddellijk in een stress wanneer je iets moet doen op een podium. Ook niet raar, eigenlijk een heel gezonde reactie.

Daarom organiseer ik elke maand een open podium/workshop.

Om te leren om te gaan met dit onnatuurlijke fenomeen: podium. Voor jou, wanneer de angst  niet vanzelf over gaat door ervaring, of wanneer je te weinig gelegenheid hebt ervaring op te doen.  Je kunt meedoen wanneer het jou uitkomt.

Heel simpel en uitermate doeltreffend. Hier in Delft.  Of, op locatie elders, wanneer je me uitnodigt.

Want, hoe natuurlijk ook, die podiumangst, het is een rotgevoel en verpest je plezier in je muziek en je verhaal te laten horen op een podium. 

Het podium is een plek waarop je je gelukkig zou kunnen voelen en ik ben ervan overtuigd dat dat voor iedereen is weggelegd, mits je daar aan gaat werken. 

Geef je op voor één van de open podia/ workshops of neem even contact met mij op.

Geplaatst op

Wel of geen podiumangst

 ‘Podiumangst maakt me onzeker, omdat ik niet weet of die angst nu wel of niet komt. Het is niet te voorspellen. Het is de vraag of en wanneer het komt’

Herken je dit?

Geen optreden is hetzelfde.

Wat de ene keer goed gaat, kan de volgende keer helemaal mis gaan. Spelen of spreken voor publiek is iets wat je telkens weer opnieuw doet, in het moment. Het is geen film die je afdraait, een mp3 die je hoort.

Optreden in het hier en nu

Omdat spelen voor publiek altijd in het moment plaatsvindt, geen moment hetzelfde is en je op een aantal factoren geen invloed hebt, is het handig je zekerheid in jezelf te zoeken en je zo min mogelijk afhankelijk te maken van de omstandigheden.

Zoek je zekerheid in jezelf

Ik geef je een paar tips:

  1. Zorg dat je uitgerust bent. Als je moe bent heb je meer kans om overweldigd te worden door de omstandigheden en is het moeilijk jezelf stevig te voelen op een podium waardoor onzekerheid en angst eerder kunnen toeslaan.
  2. Ga ervan uit dat er dingen anders zijn dan je verwacht. Misschien klinkt de zaal anders en schrik je daar eerst van. Neem het waar en speel gewoon door. Of je maakt een paar fouten. De wereld vergaat er niet door, laat je niet meeslepen door paniek, maar richt je op je muziek en speel.
  3. Als je lijdt aan twijfel over je muzikale prestaties: spreek die gedachten aan en stuur ze weg, voor nu. Na het optreden kunnen ze met je filosoferen en op waarheid toetsen, maar nu even niet. Je gaat nl spelen.
  4. Als je bang bent voor het publiek: stel je voor dat op de voorste rij de allerliefste persoon zit die je kent en speel voor hem/haar. Of roep in gedachten mensen die achter je staan op om je te steunen. Zeg: ‘kom, ik heb je hulp nodig, geef me een steuntje in de rug.’(dit is ook de betekenis van de song: ‘you’ve got a friend’).
  5. Neem een symbool mee dat je helpt je goed te voelen. Wat dat is, is heel persoonlijk. Het kan een sieraad zijn, een steen, een bepaald kledingstuk of een tekst die je in je zak steekt. Voor de tenor Pavarotti was dat een witte zakdoek.

Ga vooral door met muziek maken, optreden/ spelen voor anderen en maak hen blij met jouw muziek!

Muzikale groet,

 

 

 

 

 

Op de hoogte blijven van updates? schrijf je hier in:

Geplaatst op

Succesvol optreden

Optreden kun je leren

Moet je binnenkort optreden en heb je behoefte aan praktische tips die je verder helpen zodat je weet hoe je jouw optreden tot een succes kan maken, lees dan verder.

Waar we mee gaan beginnen is: kennis. Over optreden, over de meest praktische dingen.

Om te weten hoe dat moet, om zelfvertrouwen op te bouwen, zodat je optreden een succes wordt waar je blij op terugkijkt.

Help, ik moet optreden

Het spreken, zingen, spelen voor publiek is iets heel anders dan wanneer je het in je eentje thuis doet. En daar gaat het bij veel presentaties mis, want: hoe doe je dat? Op een podium staan? In een microfoon spreken? Applaus in ontvangst nemen?

Je begrijpelijke onzekerheid kan overgaan in heuse angst, omdat je iets moet doen wat je niet kan, terwijl er mensen zitten te luisteren. Tijd om podiumvaardigheden aan te leren zodat je met zelfvertrouwen op het podium staat en weet hoe je je daar moet gedragen. Veel tips, oefeningen en handige bruikbare tips vind je in mijn gratis minicursus.

 Tip 1: oefen het optreden zelf net zo serieus als de inhoud van je presentatie. Download de gratis minicursus: in 7 stappen van je podiumvrees af

Leren optreden

Op het podium heb je een andere rol dan thuis of in je studio. Op het podium ben jij de gastheer/ gastvrouw en de mensen die naar je komen luisteren zijn je gasten.

Dus: doe niet uit angst of verlegenheid of ze er niet zijn, dat doe je thuis ook niet als er gasten, vrienden of vriendinnen komen, maar heet ze welkom. Laat ze voelen dat je blij bent dat ze gekomen zijn om naar jou te luisteren. Verbind je met hen zonder jezelf te verliezen.

Om dit te kunnen doen zijn adem-oefeningen ondersteunend. Je krijgt er focus en energie van en je blijft in contact met jezelf.

Tip 2: Speel met overtuiging de rol die je hebt op het podium: gastheer/ gastvrouw.

Tip 3: Doe ademoefeningen voordat je opkomt om contact met jezelf te houden

Angst voor een optreden

Hoe je het ook bekijkt: optreden is altijd spannend, ook al heb je veel ervaring. Laat staan dat je weinig of geen ervaring hebt.

Het is iets dat erbij hoort en het beste is dan ook: wennen aan onzekerheid.

Je laat jezelf zien op een podium, ook aan onbekende mensen. Dat is niet iets wat je dagelijks doet en als je niet veel optreedt voelt dat best kwetsbaar.

Aan die situatie kun je niets veranderen.

Het is zo. Kun je dat accepteren? Ik vergelijk het wel eens met een zeiltocht: vind ik elke keer weer spannend, ondanks goede voorbereiding. Want, ik weet niet wat er gaat gebeuren, hoe de wind gaat waaien, hoe de golven staan, of er niet een touw blijft steken ergens achter, er iets kapot gaat. Toch vind ik het gaaf om te zeilen en ik neem mijn angst zoals die is, vecht er niet tegen, maar laat me er niet door weerhouden te gaan zeilen en te genieten.

Terug naar het podium: de microfoon kan uitvallen, een snaar van je gitaar breken, je kan je vergissen en fouten maken.

Dat kan, maar hoeft niet. Niet alles heb je onder controle en dat kun je beter niet proberen.

Perfectionisme is een vijand van succesvol optreden.

Wat je wel kan doen is dicht bij jezelf blijven en je zo goed mogelijk voorbereiden.

Zoals: extra set snaren meenemen, een reserve-microfoon, iemand die je assisteert met de praktische zaken, je een lief iemand voorstellen, of meenemen, voor wie je speelt, als contact maken met vreemden moeilijk voor je is.

Tip 4: maak een lijstje met praktische zaken die je kunnen helpen onverwachte situaties op te vangen.

Hoe moet je optreden?

Laat het echte optreden niet de eerste keer zijn dat je het doet. Mijn advies is om minimaal 5x je presentatie te oefenen in een veilige omgeving.

Bijvoorbeeld voor een vriend, of een paar vrienden, collega’s, familie.Inclusief alles: het opkomen, het verwelkomen van het publiek, je inleidende praatje, het spelen/zingen/spreken zelf, met eventueel de techniek die daaromheen zit, de afsluiting, publiek gedag zeggen en weggaan.

Door de herhaling worden onbekende acties gewoner en doe je ze natuurlijker.

Tip 5: oefen je optreden in een veilige omgeving, minimaal 5x. Vraag om feedback en experimenteer om steeds meer een stijl te vinden die bij je past.

Heb je niet zo’n ‘veilig’ publiek of krijg je ze niet 5x bij elkaar, dan kun je ook je optreden opnemen met je telefoon of tablet.

Kom je er niet uit of heb je behoefte aan meer begeleiding, neem dan contact met mij op. Kost niets en verplicht je nergens toe.

Heel veel succes met je optreden!